Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN), evrenin temel yapı taşlarını oluşturan gizli hayalet parçacıkları keşfetmeyi amaçlayan 10 yıllık bir proje başlattı. Bu proje kapsamında, 'Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısı' adı verilen çok hassas bir süper çarpıştırıcı inşa ediliyor. Bu yeni cihaz, bilim insanlarının Büyük Patlama koşullarını yeniden yaratmalarına ve evrenin nasıl oluştuğunu daha iyi anlamalarına olanak tanıyacak. CERN'de kıdemli fizikçi Dr. Richard Jacobsson, bu projenin evrenin yaratılışı hakkındaki düşünceleri yeniden tanımlayabileceğini belirtti.
26 Mart 2024

ABD'li cerrahlar, Nebraska-Lincoln Üniversitesi ve Virtual Incision şirketi işbirliğiyle, uzaktan kontrol edilebilen Minyatür Vivo Robotik Asistan (MIRA) robotu kullanarak Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) bir cerrahi operasyon simülasyonu düzenledi. SpaceMIRA adı verilen robot, hem önceden programlanmış hem de uzaktan kontrol edilebilen operasyonlar yapabilme kapasitesine sahip. SpaceX roketiyle ISS'ye gönderilen SpaceMIRA, istasyonda kullanılan ilk cerrahi robot oldu. Bu başarı, dünyadaki sağlık tesisleri için de yeni imkanlar sunabileceğinin sinyalini verdi.
15 Şubat 2024

Argonne Ulusal Laboratuvarı ve Ohio ve Illinois-Chicago üniversitelerinden bilim insanları, dünyada ilk kez bir demir ve bir terbiyum atomunu X-ışınıyla gözlemleyerek kimyasal yapılarını tespit etti. Bu çalışma, Senkrotron X-ışını Taramalı Tünelleme Mikroskobu (SX-STM) kullanılarak gerçekleştirildi ve çevresel, tıbbi ve kuantum araştırmalarında yeni keşiflere yol açabilecek potansiyele sahip olduğu belirtiliyor. Araştırmanın sonuçları 'Nature' dergisinde yayımlandı.
6 Haziran 2023

Sinirbilim ve görüntüleme tekniklerindeki ilerlemeler sayesinde, ölüm sürecinde beyin aktiviteleri üzerine yapılan bir araştırma PNAS dergisinde yayınlandı. Araştırmada, ölmek üzere olan dört hastanın beyin dalgaları ve kalp ritimleri incelendi ve özellikle 'gama' adı verilen beyin dalgalarında ani bir artış gözlemlendi. Gama dalgaları, yüksek düzeyde bilişsel işlevlerin gerçekleştirilmesinde önemli bir rol oynar. Araştırma, Michigan Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden nörobilimci Jimo Borjigin başkanlığında yürütüldü ve ölüm sürecini saniye saniye gösteren ilk çalışma olma özelliğini taşıyor.
3 Mayıs 2023

İsveç ve İsviçreli araştırmacılar tarafından yürütülen bir çalışma, yapay zeka programı ChatGPT'nin doktorlardan yaklaşık 10 kat daha hızlı tıbbi rapor hazırlayabildiğini ortaya koydu. Acta Orthopaedica dergisinde yayımlanan araştırma sonuçlarına göre, doktorlar ve ChatGPT tarafından doldurulan hastane taburcu kağıtları arasındaki farkı alanında uzman 15 kişilik bir heyet ayırt edemedi. ChatGPT, benzer kalitedeki bir raporu ortalama 2,9 dakikada hazırlarken, doktorlar için bu süre 27,8 dakika oldu. Uppsala Üniversitesi Hastanesi'nde ortopedi doktoru olan Cyrus Broden, yapay zekanın doktorların iş yükünü azaltabileceğini ve hastalara daha fazla zaman ayırma imkanı sunabileceğini belirtti.
29 Mart 2024

Northwestern Üniversitesi araştırmacıları, spina bifida, felç ve çeşitli mesane hastalıkları olan insanlar için mesanenin doluluk oranını haber verecek bir implant tasarladı. Bu implant, mesanenin dış çeperine takılarak, doluluk oranını Bluetooth aracılığıyla bir akıllı telefon uygulamasına aktaracak. İmplant, idrar kaçırma sorunlarını önlemekle kalmayıp, sürekli enfeksiyonlar ve böbrek hasarı gibi ek organ hasarlarının önüne geçmeyi amaçlıyor. Cihaz, küçük hayvanlar ve primatlarda yapılan testlerde başarılı sonuçlar gösterdi.
28 Mart 2024

ABD'deki Mayo Clinic, Google tarafından geliştirilen ve tıbbi bilgilerle ilgili soruları yanıtlamak üzere tasarlanmış yapay zeka sohbet robotu Med-PaLM 2'yi nisandan beri test etmektedir. The Wall Street Journal'ın haberine göre, bu robot özellikle doktorlara sınırlı erişimi olan ülkeler için yararlı olabilir. Ancak Med-PaLM 2'nin şu an için mükemmel olmadığı, doktorların verdiği cevaplara kıyasla daha fazla yanlışlık ve alakasız bilgi içerdiği belirtilmiştir. Yine de muhakeme ve kanıt gösterme gibi konularda doktorlarla benzer performans sergilediği ifade edilmiştir.
10 Temmuz 2023

İsviçre'nin Cenevre kentinde 'AI for Good' konferansı düzenlendi. Konferansta insansı robotlar, yapay zekanın dünyanın büyük sorunlarını çözmeye yardımcı olabileceğini ve insanların işlerini almayacaklarını belirttiler. Robotlar, daha sıkı düzenlemelere ilişkin sorulara belirsiz yanıtlar verdiler. Tıbbi robot Grace ve ifade yeteneğine sahip Ameca gibi robotlar, insanlarla işbirliği içinde olacaklarını ve dünyayı daha iyi bir yer yapma niyetlerini ifade ettiler.
8 Temmuz 2023

2023 yılında fırlatılan Euclid Teleskobu, evrenin şimdiye kadarki en büyük 3D haritasının yüzde 1'ini tamamladı. Avrupa Uzay Ajansı ve NASA iş birliğiyle gerçekleştirilen bu proje, evrenin gelişimini anlamayı ve karanlık madde ile karanlık enerji gibi gizemli fenomenleri ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Teleskop, 14 milyon galaksi ve Samanyolu'ndaki milyonlarca yıldızı kaydetti. Tam haritanın oluşturulması için altı yıl boyunca gözlem yapılacak ve gökyüzünün üçte biri taranacak.
16 Ekim 2024

Sightful adlı şirket, Spacetop G1 adında ekransız bir dizüstü bilgisayar piyasaya sürdü. Bu cihaz, tüm görsel unsurları idare eden bir çift artırılmış gerçeklik gözlüğü ile birlikte geliyor. XReal ile ortaklık kurularak geliştirilen bu teknoloji, kullanıcıların gözlükler aracılığıyla bilgisayar ekranını görmelerini sağlıyor. Ancak, 1900 dolarlık fiyatı ve henüz kanıtlanmamış bir konsept olması nedeniyle geniş kitleler tarafından kabul görüp görmeyeceği belirsiz.
11 Haziran 2024

University College London'da (UCL) yürütülen yeni bir araştırmaya göre, 10 dakikalık bir MR taraması, erkeklerde prostat kanserinin tespitinde kullanılabilir. Araştırma, Prostat Spesifik Antijen (PSA) testine kıyasla MR taramalarının daha doğru sonuçlar verdiğini ortaya koydu. MR taramaları, PSA testiyle yakalanamayan ciddi kanserleri tespit etti. Araştırmanın baş sorumlusu ürolog profesörü Caroline Moore, MR'ın ciddi kanser vakalarını daha güvenilir bir şekilde erkenden tespit etme yöntemi sunabileceğine dair erken bir işaret sunduğunu belirtti.
22 Ağustos 2023

Londra Üniversitesi'nden bilim insanları, 938 gigabit/saniye hızında kablosuz veri iletimi gerçekleştirerek dünya rekoru kırdı. Bu hız, mevcut 5G ağlarından 9 bin kat daha hızlı olup, 4K filmlerin 0,12 saniyede indirilmesine olanak tanıyor. Araştırma ekibi, geniş bir frekans aralığı ve iki ileri teknoloji yöntemi kullanarak bu başarıyı elde etti. Teknolojinin ticari testlerinin yakında başlayabileceği ve 6G teknolojisi için bir temel oluşturabileceği belirtiliyor.
17 Ekim 2024

Boston Üniversitesi ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver, optimizasyon ve iktisadi tasarım prensiplerinden yararlanarak dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sistemini geliştirdi. Sistem, organın en efektif şekilde hastalara ulaştırılmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Sistem, ilk kez Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde kullanıldı ve dünyanın şimdiye kadarki en büyük karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi. Sönmez ve Ünver, ayrıca canlı vericiden alınan akciğerlerin de en doğru hastalara dağıtılmasının formülü ve bilgisayar yazılımını geliştirdi.
13 Ağustos 2023

NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi ve X-Işını Görüntüleme Polarimetri Gezgini (IXPE), içine çökmüş bir ölü yıldızın etrafında oluşan manyetik alanın 'hayalet el' şeklindeki görüntüsünü fotoğrafladı. Bu görüntü, PSR B1509-58 adlı pulsar ve onun kutuplarından yayılan enerji yüklü madde ve antimadde parçacıklarından oluşan MSH 15-52 Bulutsusu'ndan kaynaklanıyor. Araştırma, bu süper enerjili madde ve antimadde parçacıklarının nasıl davrandığını ortaya çıkardı ve pulsarların parçacık hızlandırıcı olarak nasıl hareket edebileceğini gösterdi.
31 Ekim 2023

NASA, Jüpiter’in uydusu Europa’yı incelemek üzere şimdiye kadarki en büyük uzay aracını 10 Ekim’de fırlatacak. Europa Clipper adı verilen araç, dev güneş panelleriyle donatıldı ve 2030’da Jüpiter’e ulaşması bekleniyor. Araç, Europa’nın buzlu kabuğunun altında yaşam koşullarını araştıracak ve 49 uçuş gerçekleştirerek uydunun neredeyse tamamen haritalanmasını sağlayacak. Bu misyon, daha önce Galileo uzay aracının bulgularını devam ettirerek yeni keşifler yapmayı amaçlıyor.
26 Eylül 2024

Britanya merkezli JET laboratuvarında yapılan bir deneyde, nükleer füzyon kullanılarak rekor seviyede enerji üretildi. Bu süreç, atomların birleşmesiyle oluşuyor ve Güneş ile diğer yıldızların enerji üretiminde de kullanılıyor. Bilim insanları, bu süreci yeryüzünde tekrar ederek temiz ve atmosferi ısıtmayan, yüksek miktarda nükleer enerji üretmeyi hedefliyor. JET deneyinde 5 saniye boyunca 69 megajul enerji üretildi, bu miktar yalnızca 4-5 banyoyu ısıtmaya yeterli olacak kadar az.
8 Şubat 2024

Van'ın Çatak ilçesindeki Kaniya Bekan Nekropolü'nde yürütülen arkeolojik kazılarda, 3 bin 200 yıl öncesine ait olduğu değerlendirilen iskeletlerin kafataslarında beyin ameliyatı izleri tespit edildi. Yaklaşık 400 insan iskeletinden 30'unda görülen bu izler, antik çağlarda kullanılan dört farklı cerrahi tekniği gösteriyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nden Doç. Dr. Hakan Yılmaz'ın açıklamalarına göre, ameliyat edilen bireylerin yüzde 60'ı iyileşmiş, bu da dönemin cerrahi başarısını ortaya koyuyor.
27 Kasım 2023

Cardiff Üniversitesi ve UK Dementia Research Institute tarafından yürütülen bir araştırma, akıllı saatlerin ve yapay zekanın Parkinson hastalığını ilk belirtiler ortaya çıkmadan yedi yıl öncesinden tespit edebileceğini gösterdi. Araştırmada 103 bin 712 kişinin akıllı saat verileri analiz edilmiş ve 2013-2016 arasında bir haftalık hareket hızı verileri kullanılarak Parkinson hastalığına yakalanacak kişiler başarıyla tahmin edilmiştir. Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlanmış ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir.
4 Temmuz 2023

Google'ın yapay zeka program geliştirme şirketi DeepMind, AlphaMissense adlı yeni bir sistemle insan DNA'sındaki hastalıklara yol açan genlerin tespitini hızlandırıyor. Sistem, DNA ipliklerindeki bileşenlerin sırasını kontrol ederek çalışıyor ve sıralamadaki hataların hastalığa yol açabileceğini belirliyor. Bu gelişme, hastalıkların daha hızlı teşhis edilmesine ve daha etkili tedavi yöntemlerinin bulunmasına yardımcı olabilir.
19 Eylül 2023

Rusya'nın doğusunda yaşayan 80 yaşındaki bir kadının beyninde 3 cm uzunluğunda bir iğne olduğu ortaya çıktı. İğne, doktorların tomografi çekmesiyle fark edildi. Doktorlar, durumunun kötüleşmesinden korktukları için iğnenin çıkarılmamasına karar verdi. Kadının ebeveynleri tarafından gerçekleştirilen başarısız bir çocuk düşürme girişimi sonucu bu durumda olduğu düşünülüyor.
5 Ekim 2023
İşaretlediklerim