Prof. Dr. Gündoğdu: 25 kuruşluk depozito sistemi ölü doğacak

Türkiye, Avrupa'dan en çok plastik atık ithal eden ülke konumunda olup, dünya genelinde altıncı, Avrupa'da ise ikinci sırada yer alıyor. Plastik sektörü, yıllık 44 milyar dolar gelirle büyük bir ekonomik güç oluştururken, çevreci tedbirler bu sektörün tepkisiyle karşılaşıyor. Örneğin, 2021'de getirilen plastik atık ithalatı yasağı sekiz gün sonra kaldırılmış ve tek kullanımlık içecek ambalajlarına depozito uygulaması sürekli ertelenmiştir. Çevre Bakanlığı, depozito uygulamasının 2024'te zorunlu hale geleceğini belirtmiş, ancak alınan tedbirler sınırlı kalmıştır.

Eurostat verilerine göre, Türkiye 2022'de Avrupa Birliği'nden 319 bin ton ile en fazla geri dönüştürülebilir plastik atık ithal eden ülke oldu. AB'nin toplam geri dönüştürülebilir atık ihracatı 2021'e göre %8,4 artış gösterdi. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye'deki plastik geri dönüşüm tesislerinde çalışanların sağlık hizmetlerine erişimde sorunlar yaşadığını belirtti. Avrupa Parlamentosu, atık sevkiyatına yönelik daha sıkı prosedürler ve kontrol önlemleri içeren yeni bir yasa teklifini kabul etti.

Marketlerin piyasaya süreceği her poşet karşılığında devlete ödeyeceği tutarın 38,5 kuruş olarak devam etmesi kararlaştırıldı. Tüketicilerin poşete ödeyeceği tutar ise 25 kuruşta sabit kaldı. Bu karar, 1 Ağustos 2023'ten itibaren alınacak geri kazanım katılım payı tutarlarına ilişkin olarak Resmi Gazete'de yayınlandı.

Genç Sanayici ve İş İnsanları Derneği (GESİAD) Başkanı Murat Kaya, yüksek enflasyon ve artan girdi maliyetleri nedeniyle ihracatçıların zorlandığını ve döviz kurlarının sabitlenmesinin sektörleri sıkıntıya soktuğunu ifade etti. Kaya, 2023 yılı için dolar kuru beklentisinin üretim ve istihdamı koruyabilmek adına 25 TL, karlılık için ise 30 TL olması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, finans kuruluşlarının daha uygun koşullarda kredi sağlaması gerektiğini belirtti.

Ekonomist Uğur Gürses, döviz kurlarındaki son artışın kur korumalı mevduat (KKM) maliyetini artıracağını ve en iyi senaryoda bile Türkiye'nin ekonomik yükünün en az 300 milyar TL artacağını ifade etti. Gürses, 26 Mayıs itibariyle 125 milyar dolarlık KKM stoku ve dolar/TL kuru 19,90 seviyesinden yola çıkarak, yüzde 17,5'lik bir kur artışı ve yüzde 35'lik bir faiz oranı varsayımıyla bu maliyet artışını hesapladı. Bu durum, önümüzdeki altı ay içinde hazinenin üstleneceği maliyetin 260 milyar TL olacağını gösteriyor.