Diyarbakırlı çiğköfte ustası Bilal Yakut, İsviçre gezisinde nar ekşisi bulamayınca çiğköfteye çikolata ekleyerek yeni bir lezzet yaratmış. Türkiye'ye dönüşünde çeşitli denemeler sonucu istediği tadı yakalayan Yakut, bu tarifi 'Çiğkoftelatta' adıyla Türk Patent ve Marka Kurumu'na tescil ettirmiş. Çikolatalı çiğköfteyi Türkiye'nin yanı sıra Hollanda, İsveç, Suriye ve Irak'a da gönderen Yakut, ürününü dünya çapında tanıtmayı hedefliyor.
15 Aralık 2023

İsrail'deki İbrani Üniversitesi'nden bilim insanları, sivrisinek ısırıklarını önlemek için yüzde 99 etkili yeni bir tür kimyasal kamuflaj geliştirdi. Bu kimyasal, sivrisineklerin insan derisine konmasını ve ısırmasını büyük ölçüde azaltıyor. Geliştirilen formül, indol adı verilen bir çiçek kokusu özü ve selüloz polimerinin birleşiminden oluşuyor. Araştırma bulguları PNAS Nexus dergisinde yayınlandı ve ürünün önümüzdeki yıl piyasaya sürülmesi bekleniyor.
7 Haziran 2023

Bilim insanları, bağışıklık hücrelerini hasarlı beyin hücrelerinin yerini alacak şekilde başarıyla yeniden programladı. Bu, inme hastaları için yeni bir tedavi olabilir. Japonya'daki Kyushu Üniversitesi'nden bir ekip, mikrogliya adı verilen bağışıklık hücrelerini nöronlara dönüştürmeyi başardı. Bu teknoloji, fareler üzerinde test edildi ve başarılı oldu. Ancak, insan beyni bir fareninkinden oldukça farklı olduğu için, bu yöntemin inme hastalarına uygulanabilirliğini doğrulamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.
30 Ekim 2023

Science dergisi, 2023 yılının çığır açan buluşu olarak obezite tedavisinde kullanılan kilo verdiren ilaçları seçti. Bu ilaçlar GLP-1 hormonunu taklit ederek kilo kaybına ve kalp hastalıkları riskinin azalmasına yardımcı oluyor. Listede ayrıca küresel ısınmanın etkileri, doğal hidrojen kaynakları, yapay zekanın hava durumu tahminindeki başarısı, sıtma aşısının genel kullanım onayı, Alzheimer tedavisindeki ilerlemeler, Amerika kıtasının insanlar tarafından daha erken keşfedildiğine dair bulgular, süper kütleli kara deliklerin birleşmesi, ABD'deki akademik grevler ve eksa ölçekli bilişim gibi konular yer alıyor.
17 Aralık 2023

Britanya'da yapılan bir araştırma, arıların sosyal öğrenme yoluyla sorun çözme becerileri kazandığını ortaya koydu. Londra Queen Mary Üniversitesi'nden uzmanlar, bir grup arıyı şeker ödüllü bir kutuyu açmayı öğretti ve bu arılar bilgilerini kolonilerindeki diğer arılara aktardı. İzleyici arılar, alternatif yöntemleri keşfetmelerine rağmen, eğitilen arıların kullandığı yöntemi yüzde 98 oranında tercih etti. Araştırma, arıların davranışlarının sosyal olarak öğrenildiğini ve bu davranışların gruplar arasında yayılabileceğini gösterdi.
9 Mart 2023

Milyarder iş insanı Bill Gates, ineklerin metan gazı salınımını azaltmayı amaçlayan deniz yosunu bazlı yem geliştiren Avustralyalı Rumin8 şirketine 12 milyon dolar yatırım yapacağını açıkladı. Rumin8'in geliştirdiği yem katkı maddesi, laboratuvar denemelerinde metan emisyonlarını yüzde 95'e kadar azaltma potansiyeline sahip. Şirket, bu katkı maddesini laboratuvarda üreterek inek yemlerine eklemeyi ve yıl sonuna kadar ürünü satışa sunmayı hedefliyor. İneklerin metan salınımını azaltma çabaları, küresel ısınma ve iklim kriziyle mücadelede önemli bir rol oynuyor.
25 Ocak 2023

Avustralya, nikotin bağımlılığıyla mücadele etmek için 1 Ocak'tan itibaren tek kullanımlık elektronik sigaraların ülkeye girişini yasaklayacak. 2021'den beri nikotin içeren elektronik sigaralar sadece reçeteyle satılabiliyordu, ancak bağımlılık seviyelerindeki artış endişe yaratıyor. Sağlık Bakanı Mark Butler, Mart'tan sonra tekrar doldurulabilir elektronik sigaraların da yasaklanacağını açıkladı. Araştırmalar, elektronik sigaraların akciğer sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu gösteriyor.
28 Kasım 2023

Kent Gıda, İsviçre'den ithal edilen ve Türkiye'de satılan 'Toblerone sütlü 100 gram' çikolataların, yabancı plastik madde bulaşması sebebiyle geri çağrılmasına karar verdi. Geri çağırma kararı, Kamuoyu Aydınlatma Platformu'na bildirildi ve sadece 'OOY4033553' lot numaralı ürünleri kapsıyor. Tüketicilerden, satın aldıkları ürünleri tüketmemeleri ve iade için iletişime geçmeleri istendi. Kent Gıda, bu olayın diğer Toblerone veya Mondelēz International ürünlerini etkilemediğini belirtti.
19 Ocak 2024

Britanya İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA), orak hücre hastalığı ve beta talasemi tedavisi için 'Casgevy' adlı gen terapi ilacını onayladı. Bu tedavi, hastaların kemik iliği kök hücrelerinin laboratuvarda Crispr teknolojisi kullanılarak düzenlenmesini ve sağlıklı hemoglobin üretimini geri kazanmalarını sağlıyor. Denemelerde, orak hücre hastalarının çoğu şiddetli ağrıdan kurtulurken, beta talasemi hastalarının büyük bir kısmı en az bir yıl boyunca kan transfüzyonuna ihtiyaç duymamıştır. Tedavi, 2020 Nobel Ödülü kazanan Crispr teknolojisi ile gerçekleştiriliyor.
16 Kasım 2023

ABD Brown Üniversitesi'nden araştırmacılar, Kenya'daki Afrika fillerinin yeme alışkanlıklarını inceledi. GPS tasmaları ve dışkı örnekleri kullanarak yapılan araştırmada, fillerin 367 bitki çeşidi tükettiği ve yağışlı aylarda otları, kurak mevsimde ise ağaç yapraklarını tercih ettiği belirlendi. Ayrıca, dişi fillerin hamilelikleri sırasında bazı bitkileri aşerdiği gözlemlendi. Araştırma sonuçları, fillerin farklı yeme alışkanlıkları sayesinde rekabete girmeden sürüyle birlikte yaşadığını, ancak iklim değişikliği nedeniyle azalan kaynakların türün hayatta kalma şansını azalttığını ortaya koydu.
5 Temmuz 2023

Son araştırmalar, elektronik sigaraların ve içindeki sıvıların kanserojen maddeler içerdiğini ve sağlık üzerinde ciddi zararlar oluşturabileceğini gösteriyor. E-sigara kullanımının özellikle gençler arasında artması endişe yaratıyor. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) henüz bu ürünler üzerinde bir inceleme başlatmadı. Elektronik sigaraların içerdiği maddeler arasında nikotin, dietilen glikol, kadmiyum, benzen, propilen glikol, karsinojenler, akrolein, diasetil ve ağır metaller bulunuyor. Florida Üniversitesi Onkoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. İlyas Şahin, e-sigaraların kanserojen etkileri ve diğer sağlık riskleri konusunda uyarılarda bulunuyor. Türkiye'de elektronik sigaralar yasak olmasına rağmen denetimsizlik nedeniyle yaygın olarak kullanılıyor ve satılıyor.
27 Ocak 2024

İsveç ve Almanya'daki bilim insanları, kış uykusuna yatan ayıların vücutlarında azalan 'HSP47' adlı proteinin insan sağlığı için önemli olabileceğini keşfetti. Omurilik zedelenmesi yaşayan hastalarda da bu proteinin düşük seviyede olduğu gözlemlendi ve bu durumun kan pıhtılaşmasını azalttığı belirtildi. Araştırmacılar, bu proteinin etkisini taklit edebilecek bir ilaç geliştirmeyi hedefliyor. Çalışma, İsveç'te ayıları takip ederek yapıldı ve NASA ile Alman Havacılık ve Uzay Merkezi tarafından fonlandı.
25 Aralık 2023

Argonne Ulusal Laboratuvarı ve Ohio ve Illinois-Chicago üniversitelerinden bilim insanları, dünyada ilk kez bir demir ve bir terbiyum atomunu X-ışınıyla gözlemleyerek kimyasal yapılarını tespit etti. Bu çalışma, Senkrotron X-ışını Taramalı Tünelleme Mikroskobu (SX-STM) kullanılarak gerçekleştirildi ve çevresel, tıbbi ve kuantum araştırmalarında yeni keşiflere yol açabilecek potansiyele sahip olduğu belirtiliyor. Araştırmanın sonuçları 'Nature' dergisinde yayımlandı.
6 Haziran 2023

Microsoft ve ABD Enerji Bakanlığı'na bağlı laboratuvarın ortak çalışmasıyla, yapay zeka ve süper bilgisayarlar kullanılarak keşfedilen N2116 adlı yeni bir madde, lityum kullanımını yüzde 70 oranında azaltma potansiyeline sahip. Bu madde, katı halde bir elektrolit olarak pillerde kullanıldığında, daha güvenli ve sürdürülebilir bir enerji depolama çözümü sunuyor. Geleneksel yöntemlerle 20 yıl sürebilecek bir keşif, bu teknolojiler sayesinde bir haftadan kısa sürede tamamlandı. Uluslararası Enerji Ajansı'nın lityum kıtlığı uyarısı ve artan talep göz önünde bulundurulduğunda, bu keşif önemli bir alternatif olabilir.
10 Ocak 2024

Oxford Üniversitesi'nden bilim insanları, 157 bin 179 kişinin sigarayı bırakma yöntemlerindeki başarılarını karşılaştıran bir çalışma yaptı. Çalışmada, vareniklin, sitisin ve elektronik sigaraların en etkili sigara bırakma yöntemleri olduğu belirlendi. Yardım olmadan 100 kişiden yalnızca 6'sının sigarayı bırakma şansına sahip olduğu belirtildi. Bu yöntemlerle sigarayı bırakmaya çalışanların yaklaşık yüzde 14'ü altı ay veya daha uzun süre boyunca başarılı oluyor. Bir sonraki en etkili stratejiyse nikotin bantlarıyla sakız veya pastiller gibi iki tür nikotin replasman tedavisini birleştirmek.
2 Ekim 2023

Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2023'e göre, Türkiye'de yenilikçi ilaçlara erişim oranı son dört yılda %20'den %6'ya düşmüştür. 2018-2021 arasında Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanan 168 yenilikçi tedaviden Türkiye'de sadece 10'una erişim mümkündür. Türkiye'de kişi başı ilaç satışı ve ilaç satışlarının GSYH içindeki payı OECD ülkeleri arasında düşük seviyededir. Rapor, Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği ve Avrupa İlaç Endüstrileri ve Birlikleri Federasyonu sponsorluğunda hazırlanmıştır.
1 Şubat 2024

Malatya'daki İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü, dünyada ilk kez altı hastaya çapraz karaciğer nakli yaparak bir ilke imza attı. Nakiller, Boston College ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver tarafından geliştirilen ve Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Nakil Sistemi adı verilen bir sistemle gerçekleştirildi. Bu sistem sayesinde, uyumsuz vericiler arasında takas yapılarak hastalara uygun vericiler bulunabiliyor. Enstitü, bu alanda dünya genelinde en çok çapraz nakil gerçekleştiren merkez haline geldi.
26 Ocak 2024

Bristol Üniversitesi'nden araştırmacılar dahil bir grup bilim insanının yaptığı çalışma, koşu gibi kardiyo egzersizlerinin iştah kontrolüne olan etkisini inceledi. Araştırma sonuçlarına göre, tek bir koşu seansı, beyindeki dikkat ve ödül beklentisiyle bağlantılı bölümlerde geçici değişikliklere neden olarak iştahı azaltıyor. Bu bulgular Human Brain Mapping dergisinde yayınlandı.
22 Mayıs 2023

İlaç fiyatlandırmasında kullanılan avro kurunun yıl içinde iki kez artırılmasına rağmen, ilaç sıkıntısı devam ediyor. Özellikle Parkinson, diyabet, kalp damar hastalıkları, astım gibi hastaların sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlara ulaşmak zorlaştı. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Nurten Saydan, ilaç fiyatlarındaki düzenlemenin gerekenin altında kaldığını ve ilaç tedarik sorununun daha da artacağını belirtti. Saydan, ilaçta dışa bağımlılığın azalması için yerli ilaç sanayinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
18 Ağustos 2023

İstanbul'da 39 ilçede gerçekleştirilen denetimler sonucunda, bazı sucukların et yerine soya unu kullanılarak üretildiği ortaya çıktı. Et fiyatlarının son iki ayda yüzde 50 artması üzerine Gıda Laboratuvarları ve Gıda Denetçileri Derneği (GLADER) Başkan Yardımcısı Selman Bahadır Orhan, tüketicileri ucuz fiyatlı sucuklara karşı dikkatli olmaları konusunda uyardı. Orhan, hileli sucukların soya unu, tuz ve tatlandırıcıyla et tadı verilerek üretildiğini ifade etti.
29 Mart 2023
İşaretlediklerim