King George Adası'ndaki çember sakallı penguenler üzerine yapılan bir araştırma, bu penguenlerin günde binlerce kez, her biri birkaç saniye süren kısa uykulara daldığını ortaya koydu. Araştırmacılar, penguenlerin aktivitelerini kaydeden elektrotlar ve sensörlerle 11 güne kadar izledi. Penguenlerin okyanusta neredeyse hiç uyumadığı, ancak yuvalarına döndüklerinde beyin dalgalarının uyku için tipik bir düzene göre yavaşladığı ve bir saat içinde 600 kez kısa uykulara daldıkları gözlemlendi. Araştırmacılar ve diğer sinirbilimciler, bu bulguların uyku hakkındaki anlayışımızı sorgulamamıza neden olabileceğini belirtiyor.
10 Aralık 2023

University College London ve diğer üniversitelerden bilim insanları, alkol tüketim alışkanlıklarının alkol bağlı siroz riski üzerindeki etkisini inceledi. Araştırma, kısa sürede aşırı alkol tüketen kişilerin, haftada birkaç kez içenlere göre alkol bağlı siroza yakalanma olasılığının üç kat daha yüksek olduğunu gösterdi. Genetik yatkınlığı yüksek olanlar ve tip-2 diyabeti olanlar için risk daha da artıyor. Araştırma sonuçları, içki içme modelinin miktarından daha önemli olduğunu ve sağlık hizmetlerinde genetik bilginin kullanımının risk tahminini iyileştirebileceğini belirtiyor.
15 Aralık 2023

Türk bilim insanı Dr. Canan Dağdeviren, meme kanserini erken tespit etmek için giyilebilir bir ultrason cihazı tasarladı. Bu cihaz, sütyenin kuplarına yerleştirilebilen parçalarla dokudaki küçük değişiklikleri yakalayıp kanseri erkenden teşhis edebilir. Cihazın evde kullanımı kolaydır ve bir akıllı telefon boyutunda taşınabilir bir görüntüleme cihazı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
31 Temmuz 2023

Bilim insanları, espresso yapımında kahve çekirdeklerine öğütme aşamasından önce birkaç damla su eklemenin, sürtünmeden kaynaklanan elektriklenmeyi azalttığını ve bu sayede kahve atığını azaltıp daha güçlü tat ve koku elde edilmesini sağladığını keşfetti. Matter dergisinde yayınlanan araştırmada, kahve çekirdeklerinin öğütülmesi sırasında oluşan elektriksel aktivitenin kahvenin tadı üzerindeki etkisine bakıldı. Araştırmacılar, farklı işlenme yöntemlerine sahip çeşitli kahve çekirdeklerini inceledi ve bu etkenlerin elektrik miktarını etkilemediğini gözlemledi.
10 Aralık 2023

Türkiye'de aile hekimleri, aşılar, doğum kontrol malzemeleri ve kanser tarama kitleri gibi temel sağlık hizmetleri malzemelerinin eksikliği nedeniyle zorluklar yaşadıklarını ifade ediyor. Sağlık Bakanlığı'nın özel sağlık sermayesi için sağlık turizmine odaklanmasının eleştirildiği ve koruyucu sağlık hizmetlerinin aksamadan yürütülmesinin önemi vurgulanıyor. Aile hekimleri, ilaç fiyatlarındaki artış ve piyasada ilaç bulunamaması gibi sorunlara da dikkat çekiyor. İstanbul Tabip Odası yetkilileri, enfeksiyon hastalıklarının yayılma riskine karşı aşılamada yaşanan aksaklıkların giderilmesi gerektiğini belirtiyor.
17 Ocak 2023

Harvard Üniversitesi ve Hoffmann-La Roche firmasının araştırmacıları, 45 bin antibiyotik molekülü üzerinde yaptıkları incelemeler sonucunda 'Zosurabalpin' adlı yeni bir antibiyotik türünün, ilaca dirençli 'acinetobacter baumannii' bakterisini etkisizleştirdiğini tespit etti. Bu bakteri türü, Dünya Sağlık Örgütü'nün acilen yeni antibiyotiklere ihtiyaç duyulan bakteriler listesinde başı çekmekte ve ABD'de her yıl 700 kişinin ölümüne neden olmaktadır. Araştırma sonuçları Nature dergisinde yayınlanmıştır.
4 Ocak 2024

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı'na göre, obezite 13'ten fazla kanser türünün oluşumunda etkili bir faktör. Batı tarzı diyetlerin yüksek yağ ve hayvansal protein içeriği, düşük lif içeriği ile obeziteye zemin hazırladığı ve kanser riskini artırdığı belirtiliyor. Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, obezitenin sigaradan sonra kansere neden olan en büyük çevresel faktör olduğunu ve gelecekte birincil kanser etkeni olabileceğini ifade ediyor. Ayrıca, sağlıklı beslenme ve egzersizle kilo vermenin kanser riskini azalttığı, Akdeniz diyetinin kanserden korunmada etkili olduğu ve vitamin/mineral takviyelerinin kontrolsüz kullanımının önerilmediği vurgulanıyor.
13 Mayıs 2023

İsrail'deki Negev Ben-Gurion Üniversitesi'nden bilim insanları, Japon balıklarının navigasyon sistemini incelemek için bir cihaz geliştirdi. Bu cihaz sayesinde balıkların yönlerini bulurken beyinlerindeki sinirsel aktivite izlendi. Araştırma sonucunda, Japon balıklarının memelilerden farklı olarak, tam konumları belirleyen özel nöronlar yerine, sınırlara veya engellere yaklaştıkça ateşlenen nöronlara dayalı bir navigasyon sistemi kullandıkları keşfedildi. Bu bulgular, balıkların çevresel değişikliklere adaptasyonunu anlamak için önemli olabilir.
27 Nisan 2023

Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre, dünya genelinde yaklaşık 5 milyar kişi trans yağların olumsuz sağlık etkilerine karşı korumasız durumda. 43 ülke, gıdalardaki trans yağlarla mücadelede etkili önlemler alarak 2,8 milyar insanı koruma altına almış. Ancak hala trans yağ tüketimi, her yıl yaklaşık 500 bin erken ölüme yol açıyor. DSÖ, 2018'de endüstriyel olarak üretilen trans yağların küresel olarak ortadan kaldırılması çağrısında bulunmuştu ve bu konuda ilerleme kaydedilmesine rağmen tam anlamıyla bir koruma sağlanamadığı belirtiliyor.
24 Ocak 2023

Yaklaşık 5 bin kilometre derinlikte bulunan Dünya'nın iç çekirdeği, sismik ölçümlere göre artık yüzeyden daha yavaş dönüyor. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, iç çekirdek 1970'lerin başında gezegenin geri kalanından biraz daha hızlı dönmeye başlamış, ancak 2009 yılı civarında yavaşlamış. Araştırmacılar, iç çekirdeğin dönüş hızındaki bu değişimin, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesi için geçen süredeki küçük değişimlerle uyumlu olduğunu belirtiyorlar. Diğer uzmanlar ise bulgular konusunda temkinli yaklaşıyor ve Dünya'nın merkeziyle ilgili gizemlerin devam ettiğini vurguluyorlar.
26 Ocak 2023

Avustralya'nın Victoria eyaletinde kısa bir gezintiye çıkan 48 yaşındaki Lillian Ip, yanlış bir dönüş yaparak çamura saplandı ve beş gün boyunca aracında mahsur kaldı. Bu süre zarfında annesine hediye etmek için taşıdığı bir şişe şarabı tüketti. Geçen cuma havadan yapılan arama sonucu acil durum hizmetleri tarafından bulunan Ip, hastaneye kaldırıldı ve sağlık durumunun iyi olduğu bildirildi.
9 Mayıs 2023

Çikolata üreticisi Patiswiss'in CEO'su Elif Aslı Yıldız, şirketin halka arzını yakında açıklayacaklarını belirtti. Halka arz için hazır olduklarını ve bunun yakın zamanda duyurulacağını ifade etti. Ancak halka arzın ne zaman duyurulacağına dair bir tarih paylaşılmadı.
9 Ekim 2023

Google Chrome, kullanıcıların internet üzerindeki hareketlerini izleyen ve özelleştirilmiş reklamlar için kullanılan çerezleri engellemeye başlayacağını açıkladı. Bu yeni uygulama ilk etapta global kullanıcıların yüzde 1'ine, yani yaklaşık 30 milyon kişiye sunulacak. Google, bu değişikliğin test aşamasında olduğunu ve yıl sonuna kadar tüm kullanıcılara genişletmeyi hedeflediğini belirtti. Kullanıcılara 'özel dolaşma' seçeneği sunularak, çerezlerin topladığı bilgilerin kullanımı konusunda tercih yapmaları istenecek.
4 Ocak 2024

İstanbul Avcılar'da sivrisineklerin neden olduğu kaşıntı ve yaralar sebebiyle hastane başvuruları arttı. Mahalle sakinleri, sivrisineklerden korunmak için ateş yakmak zorunda kaldıklarını belirtiyor. Boğaziçi Üniversitesi'nden Dr. Necla Birgül İyison, Asya kaplan sivrisineklerinin daha tehlikeli olduğunu ve su birikintilerinden uzak durulması gerektiğini ifade ediyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, bu yıl sivrisinek ısırığı şikayetlerinin daha erken başladığını ve alerjik bireylerde ciddi reaksiyonlara yol açabileceğini söylüyor. İBB Sağlık Daire Başkanı Önder Yüksel Eryiğit, sivrisineklerin özellikle Beykoz, Sarıyer ve Silivri gibi kırsal ilçelerde yoğun olduğunu belirtiyor.
5 Temmuz 2023

Cambridge Üniversitesi başta olmak üzere uluslararası bir araştırma ekibinin Nature dergisinde yayımlanan çalışmasına göre, hamilelik sırasında bazı kadınların şiddetli bulantı ve kusma yaşamasının nedeni, bebekler tarafından üretilen ve 'Hyperemesis Gravidarum' adı verilen duruma yol açan GDF15 hormonunun miktarıyla ilişkili olduğu bulundu. Araştırma, bu hormona annenin ne kadar duyarlı olduğunun bulantı ve kusma şiddetini etkilediğini ve hormonun beyindeki alıcıya ulaşmasını engellemenin yeni bir tedavi yöntemi olabileceğini ortaya koydu.
14 Aralık 2023

Dr. Nil Çetin, unutkanlığın sık yaşanmasının bir hastalık belirtisi olabileceğini belirtmiş ve bu durumu tetikleyebilecek sekiz faktörü sıralamıştır. Alkol ve sigara tüketimi, bazı ilaçların kullanımı, psikolojik durumlar, vitamin ve demir eksiklikleri, hormonal düzensizlikler, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklar, uyku bozuklukları ve beyin yaşlanması bu faktörler arasında yer almaktadır. Ayrıca, bu durumlarla başa çıkabilmek için önerilerde bulunmuştur.
10 Aralık 2023

Alzheimer hastalığının erken dönemlerinde kullanılan antikor tedavisi Donanemab, hastalığın ilerlemesini yüzde 30 oranında yavaşlatıyor. JAMA tıp dergisinde yayımlanan sonuçlar, Alzheimer tedavisinde yeni bir döneme işaret ediyor ve Britanya denetleme kurumu ilacı değerlendirmeye aldı. İlaç, günlük yaşam aktivitelerini sürdürmeyi kolaylaştırıyor ancak beyinde şişme gibi ciddi yan etkilere neden olabiliyor ve iki gönüllünün ölümüne yol açtı. Donanemab'in fiyatı ve piyasaya sürülme tarihi henüz belirsiz.
18 Temmuz 2023

AIDS, 1981'den bu yana dünya genelinde yayılan ve herkesi etkileyebilen bir pandemi olarak kalmaya devam ediyor. Antiretroviral tedavi ile 21 milyon hayat kurtarıldı ve tedavi HIV yayılımını önlemeye yardımcı oluyor. UNAIDS'in raporuna göre, dünya genelinde ve Türkiye'de HIV/AIDS vakaları ve bununla ilişkili ölümler devam ediyor. Türkiye'de HIV ile mücadelede tanı ve tedaviye erişimde ilerleme kaydedilmiş olsa da, damgalama ve ayrımcılık sorunları artıyor. Dezavantajlı topluluklar arasında HIV yayılımı sürüyor. Kırmızı Kurdele İstanbul ve Pozitif Yaşam Derneği, HIV testlerine erişimin kolaylaştırılması ve damgalamanın önlenmesi için çeşitli önerilerde bulunuyor.
1 Aralık 2023

Belçikalı araştırmacılar, alkol kullanım bozukluğu olan kişilerin reddedilme duyarlılığını inceledi. Araştırmada, alkol kullanım bozukluğu teşhisi konmuş ve en az 10 gündür içmemiş 105 hasta ile 73 sağlıklı kişiden oluşan kontrol grubu 'reddedilme duyarlılığı anketi'ni yanıtladı. Anket sonuçları, alkol kullanım bozukluğu olan kişilerin sosyal etkileşimlerde reddedilme duyarlılığının ortalamanın üstünde olduğunu gösterdi. Araştırmanın sonuçları 'Journal of Psychiatric Research' dergisinde yayınlandı.
30 Ekim 2023

Türkiye'de bazı ebeveynler, çocuklarının aşılanmasına karşı çıktıkları gibi şimdi de yenidoğan bebeklerinden topuk kanı alınmasını reddediyorlar. Topuk kanı taraması, fenilketonüri (PKU), konjenital hipotiroidi gibi ciddi sağlık sorunlarının erken teşhis edilmesini sağlayarak tedavi şansını artırıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, yenidoğan tarama programları her yıl 12 binden fazla çocuğun sağlıklı bir yaşama başlamasına yardımcı oluyor. Akraba evliliklerinin yaygın olduğu Türkiye'de genetik hastalıkların görülme sıklığı artıyor. Türk Tabipleri Birliği ve diğer sağlık profesyonelleri, aşı ve topuk kanı taramalarının önemini vurgulayarak, ebeveynlerin bu konudaki yanlış bilgilendirilmelerine ve dirençlerine dikkat çekiyorlar.
26 Ocak 2023
İşaretlediklerim