ABD Michigan Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, Z kuşağının psikolojisinin çevre kirliliği ve iklim krizi gibi faktörler nedeniyle bozulduğunu gösteriyor. Araştırmaya göre, sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte gençler arasında depresyon ve umutsuzluk duyguları artmış. Psikolog Dr. Jean Twenge, sosyal medya ve ekran süresinin gençlerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekiyor. Ayrıca, akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla gençlerin sosyal etkileşimleri ve geleneksel gençlik aktivitelerine katılım oranları düşmüş.
22 Haziran 2023

Cardiff Üniversitesi ve UK Dementia Research Institute tarafından yürütülen bir araştırma, akıllı saatlerin ve yapay zekanın Parkinson hastalığını ilk belirtiler ortaya çıkmadan yedi yıl öncesinden tespit edebileceğini gösterdi. Araştırmada 103 bin 712 kişinin akıllı saat verileri analiz edilmiş ve 2013-2016 arasında bir haftalık hareket hızı verileri kullanılarak Parkinson hastalığına yakalanacak kişiler başarıyla tahmin edilmiştir. Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlanmış ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir.
4 Temmuz 2023

Oxford Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma, doğru yaşam tarzı stratejileri ile genetik eğilimi yüksek olan bireylerin bile Alzheimer'a yakalanma riskini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koyuyor. Özellikle 50'li yaşlardan sonra vegan ağırlıklı beslenme, minimal işlenmiş gıdalar, kompleks karbonhidratlar, sağlıklı yağlar ve düzenli egzersiz gibi faktörlerin Alzheimer'la mücadelede etkili olduğu belirtiliyor. Ayrıca, derin uyku fazlarının düzenliliği ve yoğunluğunun da bunama ile mücadelede önemli olduğu vurgulanıyor.
1 Temmuz 2024

Leeds Beckett Üniversitesi'nden Dr. Roz Wyatt-Millington, sıcak hava dalgalarının elektronik cihazlar üzerindeki etkilerini ve bu durumdan korunma yöntemlerini açıkladı. Telefonların aşırı ısınmasını önlemek için şarjda bırakmamak, güneş ışığından sakınmak, yoğun işlemlerden kaçınmak, düşük güç modunu kullanmak ve cihazları buzdolabına koymamak gibi önerilerde bulundu. Aşırı ısınan cihazların performans düşüklüğü yaşadığı ve pil ömrünün azaldığı belirtildi.
14 Temmuz 2023

Diyabet ve obezitenin birleşimine 'diyabezite' denilmekte ve bu durum dünya genelinde ve Türkiye'de ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. Dünya genelinde 650 milyon, Türkiye'de ise yaklaşık 18 milyon obez birey bulunuyor. Uluslararası Diyabet Federasyonu'nun tahminlerine göre, dünya genelinde 382 milyon yetişkin diyabet hastası var ve bu sayının 2035 yılına kadar 592 milyona ulaşması bekleniyor. Türkiye'de ise 20-79 yaş arasında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası olduğu ve bunların yarısının henüz tanı almadığı belirtiliyor. Obezite cerrahisi, tip 2 diyabet ve diğer bazı sağlık sorunlarının iyileşmesinde etkili olabiliyor.
2 Mayıs 2023

Bilim insanları, beyin kanamasını durdurabilecek virüs boyutlarında nanorobotlar geliştirdi. Bu nanorobotlar, vücudun ulaşılması zor bölgelerine nokta atışı doğrulukta ilaç gönderebiliyor. Henüz insanlarda denenmemiş olsa da, yapılan deneylerde kobaylarda başarılı sonuçlar elde edildi. Bu teknoloji, cerrahi müdahalelerden daha az riskli bir tedavi yöntemi sunmayı hedefliyor.
23 Eylül 2024

Antibiyotiklere karşı gelişen direnç, her yıl 700 bin insanın ölümüne yol açıyor ve 2050 yılında bu sayının 10 milyona ulaşması bekleniyor. Türkiye, antibiyotik direnci ve kullanımında OECD ülkeleri arasında yüksek oranlara sahip. Uzmanlar, antibiyotik direncini sessiz ve sinsi bir pandemi olarak nitelendiriyor ve bu durumun sağlık sistemlerine yıllık 29 milyar dolar maliyeti olduğunu belirtiyor. Antibiyotiklerin yanlış veya gereksiz kullanımı, dozaj talimatlarına uyulmaması, tarım ve hayvancılıkta kullanımı ve kötü hijyen uygulamaları direncin artmasına neden oluyor. Yeni antibiyotik geliştirme süreci maliyetli ve zor olduğu için, mevcut antibiyotiklerin etkin kullanımı ve dirençle mücadelede uluslararası işbirliği gerekiyor.
18 Kasım 2023

Çin'de 60 yaş ve üzeri 29 bin kişi üzerinde yapılan 10 yıllık bir araştırma, sağlıklı yaşam tarzı faktörlerinin Alzheimer risk geni taşıyan bireylerde dahi hafıza kaybını yavaşlattığını ortaya koydu. Araştırmada, sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel egzersiz, aktif sosyal ilişkiler, aktif bilişsel aktivite, sigara içmeme ve alkol kullanmama gibi altı faktör incelendi. Araştırma sonuçları 'British Medical Journal' dergisinde yayınlandı.
28 Ocak 2023

HDP'nin tutuklu eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, seçim kampanyalarında sosyal medyanın ve WhatsApp gruplarının önemli bir rol oynayacağını belirterek, siyasi partileri ve sosyal medya kullanıcılarını bu konuda çalışma başlatmaya çağırdı. Demirtaş, sosyal medya yasakları, seçim baskıları ve manipülasyonlar hakkında uyarılarda bulundu. Ayrıca, sosyal medya manipülatörlerine karşı dikkatli olunması gerektiğini ve eleştiri ile manipülasyonun ayırt edilmesi gerektiğini vurguladı.
7 Ocak 2023

Kaspersky'nin raporuna göre, Türkiye'deki mobil siber tehditler 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 120 artış gösterdi. Bu artış, Ortadoğu ve Afrika'daki diğer ülkelerle kıyaslandığında oldukça yüksek bir oran. Android işletim sistemine sahip cihazlar, bölgede en yaygın kullanılan mobil platform olup, siber tehditlere karşı daha savunmasız durumda. Kaspersky, kullanıcıları resmi uygulama mağazalarından indirme yapmaları, uygulama izinlerini kontrol etmeleri ve güvenilir bir mobil güvenlik çözümü kullanmaları konusunda uyarıyor.
22 Şubat 2024

Bilim insanları, aşırı şeker tüketiminin depresyon riskini artırdığını tespit etti. Britanya'da yapılan bir araştırmada, şekerli gıdalar tüketenlerin depresyona yakalanma riskinin, sağlıklı beslenenlere göre yüzde 31 daha yüksek olduğu belirlendi. Araştırma, işlenmiş şekerin sadece fiziksel sağlık değil, ruh sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri olduğunu gösteriyor. Araştırmanın yürütücüsü Prof. Nophar Geifman, bu bulguların beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirmemiz gerektiğini vurguluyor.
14 Ekim 2024

Edinburgh Üniversitesi'nden araştırmacılar, 2023 yılında çocukların yüzde 12,6'sının rızası olmadan cinsel içerikli konuşma, paylaşım, fotoğraf ve videoya maruz kaldığını ortaya çıkardı. Bu oran yaklaşık 302 milyon çocuğa denk geliyor. Araştırma, ABD'deki erkeklerin yüzde 11'inin ve Britanyalı erkeklerin yüzde 7'sinin çocuklara karşı çevrimiçi suç işlediğini itiraf ettiğini gösteriyor. Araştırmanın başındaki Paul Stanfield, çocuk istismarı materyallerinin yaygınlığının küresel bir salgın olduğunu ve acilen harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.
27 Mayıs 2024

ABD'li teknoloji girişimcisi Elon Musk ve bir grup yapay zeka uzmanı, ChatGPT 4'ten daha güçlü yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesine ara verilmesi gerektiğini belirten bir açık mektup yayımladı. Mektupta, güçlü yapay zeka sistemlerinin topluma ve medeniyete yönelik ekonomik ve siyasi riskler barındırdığı ve bu sistemlerin yalnızca etkilerinin olumlu ve risklerinin yönetilebilir olduğundan emin olunduğunda geliştirilmesi gerektiği vurgulandı. Mektubu imzalayanlar arasında Elon Musk, Yuval Noah Harari, Emad Mostaque ve yapay zeka alanında önde gelen isimler yer alıyor. Europol de yapay zeka sistemlerinin kötüye kullanım potansiyeli konusunda uyarılarda bulundu.
29 Mart 2023

Oxford, Bristol, Exeter Üniversiteleri ve Doğu Finlandiya Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı ortak araştırma, çocukluk ve gençlik dönemlerindeki hareketsiz yaşam tarzının atardamar sertleşmesini artırdığını ortaya koydu. Araştırmada, 11 ila 24 yaşları arasındaki bin 339 kişi üzerinde 13 yıl boyunca yapılan incelemeler sonucunda, günde 6 saatten 9 saate çıkan hareketsizlik süresinin atardamar sertleşmesini yaklaşık yüzde 10 artırdığı bulundu. Ayrıca, yaşlanmanın atardamar sertliğini artırdığı ve bu durumun yetişkinlerde genç yaşta ölüm riskini yüzde 47 artırabileceği, günde en az 3 saatlik hafif fiziksel aktivitenin ise atardamar sertleşmesi riskini en aza indirebileceği belirtildi.
27 Mart 2024

ABD merkezli Yapay Zeka Güvenlik Merkezi ve alanında önde gelen isimler, yapay zekanın insanlık için varoluşsal riskler taşıdığı konusunda bir bildiri yayımladı. Bildiride, yapay zekanın insanlığın yok oluş riskini azaltmanın küresel bir öncelik olması gerektiği belirtildi. Bildiriye OpenAI CEO'su Sam Altman ve Google DeepMind yöneticisi Demis Hassabis gibi önemli isimler imza attı. Ancak uzmanlar arasında bu konuda bir fikir birliği oluşmuş değil ve bazıları yapay zekanın tehlikeli olmadığını savunuyor.
30 Mayıs 2023

Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nden bilim insanları, Birleşik Krallık merkezli Biobank'teki genetik verileri inceleyerek sigara içmenin zihinsel hastalıklara neden olduğunu ve hastaneye yatma riskini yüzde 250 artırdığını belirtti. Araştırmada, sigara içenlerin genellikle 30'larından sonra zihinsel rahatsızlıklar nedeniyle hastanede tedavi gördükleri ve sigaranın özellikle depresyon ve bipolar bozukluğa yol açtığı tespit edildi. Ayrıca, sigarayla ilişkilendirilen genleri taşıyan ancak sigara içmeyen kişilerin, bu genleri taşıyan ve sigara içen kişilere kıyasla ruhsal bozuklukların ortaya çıkma olasılığının daha düşük olduğu gözlemlendi.
2 Eylül 2023

The Lancet'de yayınlanan bir meta analiz, kumarın küresel bir sorun haline geldiğini gösterdi. 68 ülke ve bölgeden toplanan veriler, yetişkinlerin yüzde 46,2'sinin ve ergenlerin yüzde 17,9'unun son 12 ayda kumar oynadığını ortaya koydu. Çevrimiçi kumarın yaygınlaşması, kumar bağımlılığını artıran önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Araştırma, kumarın halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmesi gerektiğini ve hükümetlerin bu konuda daha sıkı düzenlemeler yapması gerektiğini vurguluyor.
10 Ağustos 2024

Çin'de yapılan ve British Journal of Ophthalmology dergisinde yayınlanan bir araştırma, her üç çocuktan en az birinde miyopi olduğunu ortaya koydu. Araştırma, 50 ülkeden 5 milyondan fazla çocuk ve gencin uzağı görme seviyesini inceledi ve 2050'ye kadar yaklaşık 740 milyon çocuk ve gençte miyopi öngörülüyor. Miyopi oranları 1990 ile 2023 arasında üç kat artarak yüzde 36'ya yükseldi. Genetik faktörlerin yanı sıra, ekranlara uzun süre maruz kalma ve erken yaşta eğitime başlama gibi dış etkenler de miyopi riskini artırıyor.
25 Eylül 2024

Japonya'da Osaka Üniversitesi Hastanesi'nde yatan 1675 hastayla yapılan bir araştırma, diş fırçalama alışkanlıkları ile kalp hastalığı riski arasındaki ilişkiyi inceledi. Katılımcılar diş fırçalama sıklıklarına göre dört gruba ayrıldı. Araştırma sonuçlarına göre, günde iki kez ve sadece geceleri diş fırçalayanların kardiyovasküler hastalıklardan hayatta kalma oranları, hiç fırçalamayanlara göre daha yüksek bulundu. Sadece sabahları diş fırçalamanın ise yetersiz olduğu belirtildi. Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlandı.
4 Temmuz 2023

Dünya Sağlık Örgütü ve NCD Risk Faktörü İşbirliği'nden bilim insanları, 1990'dan 2022'ye kadar diyabet hastalarının sayısının iki katına çıkarak dünya genelinde 800 milyonu aştığını belirtti. Araştırma, diyabet oranlarının düşük ve orta gelirli ülkelerde daha fazla arttığını ve diyabet vakalarının büyük bir kısmının Hindistan, Çin ve ABD gibi ülkelerde yoğunlaştığını ortaya koydu. Tip-2 diyabetin, obezite, kötü beslenme ve egzersiz eksikliği gibi faktörlerle ilişkili olduğu ve bu durumun özellikle sağlık altyapısının zayıf olduğu ülkelerde ciddi halk sağlığı sorunlarına yol açtığı vurgulandı.
14 Kasım 2024
İşaretlediklerim