Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) yayımladığı 2023 istatistikleri raporuna göre, mahkemeye yapılan başvuruların en yüksek sayısı Türkiye'den geldi. Toplam 68 bin 450 dava içinde 23 bin 397'si Türkiye ile ilgili olup, bekleyen davaların yüzde 34,2'sini oluşturuyor. Türkiye'nin çoğu başvurusu 2016 darbe girişimi sonrası yapılmış ve en çok 'adil yargılanma hakkının ihlali' ve 'güvenlik ve özgürlük hakkının ihlali' konularında mahkumiyetler söz konusu. Ayrıca, Rusya ve İtalya ile ilgili başvuruların azaldığı belirtilmiş.
25 Ocak 2024

Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan bir rapora göre, Türkiye nüfusa göre kişi başına en fazla mahkum ve tutuklunun olduğu ülke. 31 Ocak 2022 itibarıyla Türkiye'deki cezaevlerinde 303 bin 945 mahkum veya tutuklu bulunuyor. Bu sıralamada Türkiye'yi İngiltere, Polonya, Fransa, Almanya, İtalya, Ukrayna ve İspanya izliyor. Ayrıca, Türkiye'de 100 bin kişi içinde 355 kişi cezaevinde bulunuyor.
27 Haziran 2023

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Gezi Parkı eylemleri sırasında polisin sıktığı gaz fişeğiyle başından vurulup hayatını kaybeden Berkin Elvan'ın ailesinin açtığı davada Türkiye'ye yönelik mahkumiyet kararına yapılan itirazı reddetti. AİHM, Berkin'nin ölümüyle ilgili Türkiye'de yetkililerin sorumlularla ilgili etkili bir soruşturma yapmamasının insan hakları ihlali teşkil ettiği görüşüne varmıştı. Türkiye'nin davayı Büyük Daire'ye götürme talebi de reddedildi.
27 Haziran 2023

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 2023 raporunda Türkiye'de ifade özgürlüğü, kadın hakları, muhalefete baskı ve LGBTİ+ hakları gibi konularda durum değerlendirmesi yaptı. Raporda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hükümetinin otoriter eğilimler gösterdiği, medya ve yargı üzerinde denetim uyguladığı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'na verilen hapis cezası ve siyasi yasak kararı gibi örneklerle bu durumun altı çizildi. Ayrıca, Türkiye'de bağımsız medyanın baskı altında olduğu ve en az 65 gazetecinin gözaltında veya hapis cezasına çarptırıldığı belirtildi. Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmaması gibi konular da eleştirildi.
12 Ocak 2023

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2016'da 'barış bildirisi' imzaladıktan sonra görevlerinden alınan ve pasaportlarına el konulan üç akademisyenin başvurusu üzerine Türkiye aleyhine karar verdi. AİHM, akademisyenlerin özel hayata saygı ve eğitim haklarının ihlal edildiğine hükmetti ve Türkiye'yi maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum etti. İnsan hakları hukukçusu avukat Benan Molu, bu kararın OHAL KHK'larının kanun niteliği taşımadığına dair ilk AİHM kararı olduğunu belirtti.
21 Mart 2023

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Temsilcisi Komiseri Dunja Mijatovic, Türkiye'de insan hakları durumunun kötüleştiğini belirterek, insan hakları savunucuları, gazeteciler, sivil toplum örgütleri ve hukukçulara yönelik baskılara son verilmesi çağrısında bulundu. Türkiye'de ifade ve toplanma özgürlüğüne yönelik baskıların arttığı, 120'den fazla kişinin 'terör örgütü üyeliği' suçlamasıyla gözaltına alındığı ve özellikle azınlık grupları, LGBTİ+ bireyler ve göçmenlere karşı nefret söyleminin alarm verici seviyelere ulaştığı belirtildi. Avrupa Konseyi, Türk yetkililerden ilke ve standartlara saygı göstermelerini talep etti.
9 Mayıs 2023

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını yerine getirmeyen bir ülke gibi algılandığını ifade etti. Ayrıca, Yargıtay'ın Gezi davası kararını yorumlayan Tunç, Gezi'nin bir suç olduğunu ve seçilmiş hükümete yönelik bir kalkışma hareketi olduğunu belirtti. Tunç, AİHM'in Kavala ve Yalçınkaya kararlarına ilişkin olarak ise Türkiye'nin AİHM kararlarını uygulamayan bir ülke gibi gösterilmek istendiğini, ancak bunun gerçeği yansıtmadığını savundu.
6 Ekim 2023

HDP'nin tutuklu eski eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ, avukatlarıyla görüşmelerinin izlenmesi ve belgelere el konulması gibi gerekçelerle, tutukluluklarına itiraz etmek için etkili bir yardım alamadıklarını belirterek AİHM'ye başvurdu. AİHM, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 'tutukluluğun hukuka uygunluğunun hızlı bir şekilde incelenmesi hakkı'nı içeren 5'inci maddesinin 4'üncü fıkrasını ihlal ettiğine karar verdi. Bu tedbirlerin 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası çıkarılan bir kararname kapsamında uygulandığı belirtildi.
6 Haziran 2023

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), şifreli mesajlaşma uygulaması ByLock kullanımı nedeniyle 'terör örgütü üyeliği' suçlamasıyla çeşitli cezalara çarptırılan bin kişinin başvurusunu işleme alarak Türkiye'ye bildirdi. Bu başvurular, AİHM tarafından daha önce alınan ve eski öğretmen Yüksel Yalçınkaya'nın hak ihlali kararıyla ilgili emsal teşkil eden kararın ardından geldi. Başvurular, 2019-2023 yılları arasında yapılan şikayetlerden oluşmakta ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma ve kanunsuz ceza olamayacağına dair maddelerinin ihlal edildiği iddia edilmektedir. AİHM'deki toplam ByLock ile ilgili başvuru sayısı 8 binin üzerinde olup, potansiyel başvuru sayısının 100 bin olduğu tahmin ediliyor.
18 Aralık 2023

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) bireysel başvurunun sınırlandırılması için çalıştıklarını ifade etti. Tunç, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını yerine getirmeyen bir ülke gibi algılandığını, ancak bunun doğru olmadığını belirtti. AYM'ye bireysel başvurunun sınırlarının çizilmesi gerektiğini vurguladı. Bireysel başvuru hakkı, 12 Eylül 2010'daki referandumda kabul edilmişti.
6 Ekim 2023

Avrupa Konseyi, Türkiye'yi iş insanı Osman Kavala ve HDP'nin tutuklu eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş'ın serbest bırakılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) hükümlerini yerine getirmeye çağırdı. Konsey, yaptırım tehdidi yerine diyalog yoluyla bu hükümlerin yerine getirilmesini istiyor. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Kavala'nın serbest bırakılmaması halinde diğer önlemleri incelemeye devam etme kararı aldı. Ayrıca, Demirtaş'ın serbest bırakılması çağrısını da yineledi.
22 Eylül 2023

Güney Afrikalı kadın atlet Caster Semenya'nın, testosteron hormonu sınırlaması nedeniyle yarışmalara katılamaması üzerine başlattığı hukuk mücadelesi sonucunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) itirazını kabul etti. AİHM, İsviçre'nin Semenya'nın yasal haklarını koruma konusunda yeterli tedbir almadığını ve spor kariyerine yönelik müdahalenin kabul edilemez olduğunu belirtti. Semenya, 2018'de Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği'nin (IAAF) getirdiği ve testosteron seviyesi yüksek kadın sporcuların yarışlara katılabilmeleri için hormon seviyesini düşüren ilaçlar kullanmalarını şart koşan kurala itiraz etmiş, ancak itirazları reddedilmişti.
11 Temmuz 2023

Avustralya merkezli insan hakları derneği Walk Free'nin 2023 Küresel Kölelik Endeksi'ne göre Türkiye, her bin kişiden 15,6'sının 'modern köle' olarak tanımlandığı bir oranla Avrupa ve Orta Asya'da en yüksek modern köle oranına sahip ülke oldu. Türkiye bu oranla dünya genelinde 8'inci sırada yer alırken, Hindistan listenin ilk sırasında bulunuyor. Raporda Türkiye, modern kölelikle mücadele konusunda en az eylemde bulunan ülkelerden biri olarak gösterildi. Modern kölelik, insanların zorla çalıştırılması, borç esareti, soy temelli kölelik, zorla evlilik ve ev hizmetlerindeki kölelik gibi çeşitli sömürü yollarını içeriyor.
24 Mayıs 2023

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2023 Yolsuzluk Algı Endeksi'ne göre Türkiye, 100 üzerinden 34 puan alarak 180 ülke arasında 115. sırada yer aldı. Türkiye'nin puanı, 2014'e göre %11, 2018'e göre ise %7 oranında gerilemiş durumda. Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde ortalama skor 35'e düşerken, raporda bu bölgede hukukun üstünlüğünde işlevsizlik ve artan otoriterleşme gibi sorunlar vurgulandı. Danimarka 90 puanla en temiz ülke olarak ilk sırada yer alırken, son sırada 11 puanla Somali bulunuyor.
30 Ocak 2024

Avrupa Konseyi'nin 2023 yılına ilişkin raporuna göre, Türkiye nüfusa göre en fazla mahkum ve tutuklu bulunan ülke olarak Avrupa'da ilk sırada yer aldı. Türkiye'de toplam 348 bin 265 mahkum ve tutuklu bulunurken, bu sayıyla Britanya, Fransa, Polonya, Almanya ve İtalya'yı geride bıraktı. Ayrıca, personel başına mahkum oranının en yüksek olduğu cezaevi idareleri sıralamasında da Türkiye ilk sırada yer aldı. 2005'ten 2023'e kadar olan dönemde Türkiye'deki mahkum ve tutuklu sayısı yüzde 439 oranında arttı.
6 Haziran 2024

Avrupa Birliği İltica Ajansı'nın (EUAA) verilerine göre, Türkiye'den Avrupa'ya yapılan iltica başvuruları 2022'ye kıyasla yüzde 82 artarak 100 bin 870'e ulaştı. Bu artış, 2015-2016 mülteci krizinden bu yana iltica başvurularının en yüksek seviyeye ulaştığını gösteriyor. En fazla başvuru yapılan ülke Almanya olurken, Türk vatandaşlarının iltica başvuru kabul oranları son dört yılda düşüş gösterdi. 2023'te başvuru kabul oranı yüzde 25'e geriledi.
28 Şubat 2024

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından her yıl hazırlanan ve Türkiye'nin de dahil olduğu İnsan Hakları Raporu, Türkiye'deki yargı bağımsızlığı, ifade özgürlüğü, yargı atamaları, siyasi baskılar ve insan hakları ihlalleri gibi konuları ele aldı. Raporda, Türkiye'de yargının yürütme organının etkisi altında olduğu, siyasi baskılar ve keyfi uygulamaların sürdüğü belirtildi. Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise raporu, asılsız iddialar ve ön yargılı yorumlar içerdiği gerekçesiyle reddetti ve ABD'yi çifte standart uygulamakla suçladı.
25 Nisan 2024

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) yaşayan ve 2009'da vicdani ret gerekçesiyle bir günlük seferberlik çağrısına uymayı reddeden Murat Kanatlı'nın açtığı davada Türkiye'yi mahkum etti. KKTC'nin uluslararası alanda tanınmaması nedeniyle AİHM, bu bölgedeki hak ihlallerinden Türkiye'yi 'de facto' olarak sorumlu tuttu. Mahkeme, Türkiye'nin vicdani retçilere alternatif hizmet biçimleri sunmayan mevzuatı nedeniyle Kanatlı'ya 9 bin avro manevi tazminat ve ek masraflar için 2 bin 363 avro ödemesine karar verdi.
12 Mart 2024

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2019 yılında Osman Kavala'nın tutukluluğunu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlali olarak değerlendirmişti. Kavala, 2022'de Gezi Davası'nda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Avrupa Konseyi, Türkiye'ye yaptırımlar uygulanabileceği sinyalleri vermişti. Ancak, Avrupa Konseyi İletişim Sorumlusu Daniel Höltgen'e göre, şu anda Konsey'de Türkiye'ye yaptırım uygulama niyeti bulunmuyor.
27 Nisan 2024

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Osman Kavala'nın yaptığı ikinci başvuruyu öncelikli olarak ele alacağını duyurdu. AİHM, başvurunun incelenmesi sürecinde Türk Hükümeti'nden cevaplaması gereken soruları belirledi. Bu gelişme, Osman Kavala'nın hukuki sürecinde önemli bir adım olarak görülüyor.
9 Nisan 2024
İşaretlediklerim